Tarix səhnəsinə çıxan hər bir millətin unikal xüsusiyyətlərini qoruyub saxlaması, gələcək nəsillərə ötürməsi, milli mövcudluğunu davam etdirməsi üçün özünəməxsus bir dövlət təsisatının olması əsas və vacib şərtdir. Əks halda, yəni dövlətsiz bir xalq, sadəcə, bir toplum halında yaşamağa və assimilyasiya olmağa məhkumdur.
Ön Asiya, Şərqi Anadolu, Qafqaz da daxil olmaqla geniş bir coğrafi ərazinin ən qədim məskunu, əsas milli və yerli vahidi, etnosu olaraq Azərbaycan türkləri sahib olduqları köklü və mədəni sivilizasiya, ictimai-siyasi münasibətlər sistemi ilə hakim olduqları arealda tarixin ən böyük və şanlı dövlətlərini yaradıblar.
Lakin tale elə gətirdi ki, son 200 ildə Qafqaz türklərinin heç bir dövlət qurumu mövcud olmadı. XX əsr XIX əsrdən ona görə ciddi fərqlənir ki, o taylı-bu taylı Azərbaycan türkləri dəfələrlə dövlət qurmağa səy göstərdilər, inqilab etdilər və ən sonda kiçik bir ərazidə də olsa, Azərbaycan Respublikasını qurmağa, yaşatmağa müvəffəq oldular. Çox acı tarixi gerçəklikdir ki, qansız və savaşsız dövlət qurulmur. Yalnız o xalqlar vətənində vətəndaş ola bilir ki, ilk öncə şəhid olmağı gözə ala və bunun üçün də savaşa bilir.
20 Yanvar məhz dövlət qurulması yolunda həmin qaçılmaz, qanlı, lakin şərəf və qürur duyulacaq mərhələdir Azərbaycan xalqının həyatında.
Ona görə ki, biz türkümüzlə, talışımızla, ləzgimizlə, tatımızla, kürdümüzlə, yəhüdimizlə, lahıcımızla, lazımızla, avarımızla və s. adını çəkmədiyim etnik birləşmələrimizlə birgə bütövləşib Millət olduq və Dövlət qurduq - Azərbaycan dövlətini!
Əlbəttə, bugünkü Azərbaycan xalqının yaddaşında 20 Yanvar hələ ki faciədir, qandır, acıdır. O hələ də qərənfillərlə, göz yaşı ilə simvolizə olunur. Bu, təbiidir, çünki bu gün 20 Yanvarı yad edənlərin böyük əksəriyyəti həmin hadisənin şahidləridir. Amma gələcək nəsillər üçün 20 Yanvarın əsl mahiyyəti açılacaq, onun tarixi əhəmiyyəti, hər xalq üçün qürur mənbəyi ola biləcək tərəfləri nəsildən-nəslə ötürüləcək. Artıq həmin nəsillər üçün 20 Yanvar ney-kaman səsi, qərənfillərlə müşahidə olunmayacaq. Uvertüralar və marşlar, sayğı duruşları ilə anılacaq.
Unutmayaq ki, o tarixi gündən 33 il keçib və artıq bu hadisənin şahidi olmayan 33 yaşlı insanlar yetişib. Deməli, ilk addımı bizlər atmalıyıq. Marşlar və cəngilər kaman və ney səsini üstələməlidir. Kədərli sayğı duruşlarını qürurlu duruşlar əvəz etməlidir, çünki 20 Yanvar heç bir ordunun, heç bir silahın vətən sevgisindən, azadlıq istəyindən daha güclü olmadığını, olmayacağını göstərməkdədir.
Və unutmayaq: 20 Yanvar Azərbaycanlıların dirilişiydi. Unutmayaq ki, müstəqil ölkənin gəncliyi, şəxsiyyəti kədərlə, acıyla VƏTƏNDAŞ kimi yetişdirilə bilməz. Gözlənilən bütün dalğalar qarşısında Azərbaycan Gəncliyi mübarizə ruhunda yetişdirilməlidir.
Bu mübarizədə uğurumuzu şərtləndirəcək əsas meyarlardan biri də milli təfəkkürlü azad vətəndaşların və gəncliyin varlığıdır.
Böyük bir faciənin yaşandığı, qurbanlar verdiyimiz bu günlə bağlı çox söz deyilib, çox şey yazılsa da, əslində, “20 Yanvar” hadisəsi birmənalı şəkildə Azərbaycan xalqının öz azadlığı uğrunda apardığı şanlı mübarizə tarixinin yeni bir mərhələsi və təntənəli sonucuna keçid kimi dəyərləndirilməlidir. Onilliklər boyu min bir müsibət və əziyyətlə özgürlük və hürriyyət uğrunda mübarizə aparan nəsillərin amalı, məhz həmin gün bu yolda canlarından keçən Vətən övladlarının sayəsində zirvəyə yaxınlaşdı.
Tarixən mövcud olmuş bütün imperiyalar öz azadlığı uğrunda mübarizəyə qalxan xalqları həmişə qan içində boğub. Sovet-rus imperiyası da öz xislətinə sadiq qalaraq azadlıq istəyən xalqları, o cümlədən Azərbaycanlıları qətliama məruz qoydu. Ancaq aparılan bu mübarizə hədər getmədi, tökülən qanlar yerdə qalmadı.
20 Yanvar SSRİ kimi qorxunc bir səltənətin dağılmasında həlledici rol oynadı, Azərbaycan öz müstəqilliyinə qovuşdu. Beləliklə, 20 Yanvar Azərbaycan insanının milli kimlik təfəkkürünün kütləvi şəkildə oyanmasında, yenidən formalaşmasında böyük rol oynadı və azadlıq düşüncəsi həmişəlik insanların düşüncəsinə hakim kəsildi. Milyonların çiynində son mənzilə yola salınan müqəddəs Şəhidlərin adı və Bakının ən uca məkanında uyuduqları Xiyaban isə millətin ömürlük and yerinə çevrildi.
Bugünkü müstəqilliyimizin memarı rus-sovet imperializminin ən sərt tədbirləri qarşısında əyilməyən, təslim olmayan, geri çəkilməyən milli iradəni və qərarlılığı daşıyan insanlarımız, xalqımızıdır.
Bu baxımdan 20 Yanvarın çağdaş tariximizdə əhəmiyyətini bir daha qeyd edərək, həmin gün öz şirin canlarını qurban vermiş müqəddəs Şəhidlərimizin parlaq və unudulmaz xatirəsini böyük sayğıyla anır, onların ruhu qarşısında ehtiramla baş əyirəm.
20 Yanvar Şanlı Dirənişinin bütün iştirakçılarının əziz xatirələri daim qəlbimizdə yaşayacaq.
