İclasda ölkədə və bölgədə baş verən siyasi proseslər, Qarabağ məsələsi, Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanmaması, Rusiyanın bu prosesə əngəl olması, Rusiya XİN başçısı Lavrovun Azərbaycana səfəri və digər məsələlər müzakirə edilib.

 

Toplantıda Lavrovun və Rusiya XİN-in həddini aşan açıqlamaları barədə AY Partiyanın bəyanat verməsinə qərar verilib.

 

Bəyanatın mətni aşağıdakı kimidir:

 

Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Azərbaycana növbəti səfəri baş tutub. Lavrov hər zaman olduğu kimi, bu dəfə də, ciddi müzakirələrə səbəb olacaq açıqlamalarla yadda qalıb. Təbii olaraq, onun Azərbaycanın milli və strateji maraqları ilə ziddiyyət təşkil edən bəzi açıqlamaları cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmayıb. Lakin bununla belə, AY Partiya olaraq bu səfəri Sergey Lavrovun Azərbaycana növbətçi səfəri olaraq qiymətləndiririk. Bölgədə baş verən son geosiyasi hadisələr fonunda Rusiya xarici siyasət idarəsinin rəhbəri rəsmi Bakının, Azərbaycan XİN isə onun nəbzini yoxladı, desək yalan olmaz. Çünki xüsusi olaraq bildirək ki, bu günə qədər Sergey Lavrovla həmkarı Ceyhun Bayramov arasında qarşılıqlı səfərlər çərçivəsində çoxlu görüşlər olub. Hər dəfə bu görüşlərdə qarşılıqlı olaraq istər regional planda, istərsə də Qarabağda baş verənlər, həmçinin Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşdırılması, sülh müqaviləsinin imzalanması planında bir sıra məsələlərin həllinin zəruriliyi vurğulansa da, nəticədə heç bir irəliləyiş olmayıb. Ermənistan 10 noyabr 2020-ci il üçtərəfli atəşkəs Bəyannaməsinin müddəalarına əməl etməkdən boyun qaçırır, Rusiya isə üzərinə götürdüyü vasitəçilik missiyasını layiqincə yerinə yetirə bilmir. Üstəlik, qeyd etməliyik ki, son vaxtlar Ermənistanın xarici siyasət kursunda ciddi dəyişikliklərin qabarıq hiss edildiyi, rəsmi İrəvanın sürətlə Avroatlantik məkana inteqrasiya yolu tutduğu, erməni cəmiyyətinin böyük bir kəsiminin isə bütün bunları dəstəkləməsi fonunda Ermənistanla Rusiya arasında dərinləşən böhran istər-istəməz Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi situasiya yaradır. Lavrovun paytaxt Bakıdan İrəvana ünvanladığı “Avropa İttifaqı missiyasını bölgəyə gətirməklə yanlışlığa yol verirsiniz” mesajına Ermənistanın parlament sədri Alen Simonyanın “Moskva digər ölkələrin Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərini normallaşdırmaq təşəbbüslərinə həddən artıq emosional və əsəbi reaksiya verir” cavabı bir daha təsdiq edir ki, Ermənistan rəsmi Moskvanın danışıqlar prosesində vasitəçiliyini istəmir.

AY Partiya hesab edir ki, Ermənistanın bir an öncə Kremldən qopmaq istədiyinin açıq-aşkar göründüyü məhz belə bir şəraitdə, Sergey Lavrovun Bakıdan hər iki Cənubi Qafqaz ölkəsini hədəfə alaraq sərt hədələrə qonaq etməsi təsadüfi deyildi. Bunu bölgədə mövcudluğu sual altına düşməkdə olan Rusiyanın artıq son çırpıntıları da hesab etmək olar. Rusiya yetmiş il eyni ittifaqda olduğu postsovet ölkələrindən olan qonşularına qarşı heç vaxt səmimi olmadı, münasibətləri sayğıdan uzaq hərbə-zorba dilində qurdu və bunun nəticəsidir ki, Kreml artıq bütün istiqamətlərdən təkləndiyinin fərqindədir.

 

Lavrov Laçın dəhlizinə nəzarət-keçid məntəqəsinin qurulmasının müzakirə mövzusu olmadığı barədə danışsa da, aydındır ki, rəsmi Bakı bu məsələ ilə əlaqədar rəsmi Moskvaya lazımi mesajlarını çatdırıb. Bunun nəticəsidir ki, ermənilərə ismarıc göndərmək xatirinə də olsa, Rusiyanın baş diplomatı Laçın dəhlizinin 10 noyabr razılaşmasına uyğun işləməli olduğunu və “yalnız humanitar yüklərin və mülki şəxslərin sərbəst hərəkətinin təmin edilməsinin vacibliyini” məhz mətbuat konfransında səsləndirməyi gərək bilib. Gəlin razılaşaq ki, bağlı qapılar arxasında rəsmi Bakının bu məsələdə israrı olmasaydı, Lavrov tərəfindən belə bir açıqlamanın meydana çıxması az inandırıcı olardı. Xatırlatmaqda fayda görürük ki, hazırda ekoaktivistlərin Laçın yolundakı aksiyası, faktiki olaraq, Azərbaycan tərəfdən dəhlizə qeyri-rəsmi nəzarət deməkdir. AY Partiya ümid edir ki, Azərbaycan dövləti Laçında qarşılıqlı iştirakçılıq nəzərə alınmaqla xüsusi texniki vasitələrlə təchiz olunan sərhəd-gömrük buraxılış məntəqəsi qurulmayana qədər, hətta humanitar məqsədlərlə də olsa keçirilən aksiya vasitəsilə gediş-gəlişə nəzarət davam etdiriləcək. Rusiya nəzarət-keçid məntəqəsinin qurulmasını istəməsə belə, dəhlizə praktiki nəzarətdə Bakının iştirakının alternativi olmamalıdır. Bildirmək istəyirik ki, son iki ildə suveren ərazilərimizə müvəqqəti yerləşdirilmiş Rusiya sülhməramlıları üzərlərinə götürdükləri sülhyaratma missiyası gərəyi yalnız pis nümunə ilə yadda qalıblar. İndiyə qədərki qənaətbəxş olmayan təcrübə “texniki vasitələr”in təkcə Rusiya sülhməramlılarının ixtiyarında olacağı təqdirdə, dəhlizin profilinə uyğun istifadə ediləcəyini sual altına saldığı üçün, prosesin şəffaflığı yalnız Azərbaycanın sərhəd və gömrük xidmətinin yoxlamalarda iştirakı şəraitində mümkün olacağına zərrə şübhə etmirik.

Azərbaycan Yüksəliş Partiyası olaraq bir daha bildiririk ki, Rusiyanın xarici işlər nazirinin, indi olduğu kimi, az qalsın hər il Azərbaycana gəlib müxtəlif qıcıqlandırıcı açıqlamalar verib geri qayıtması heç bir vaxt Azərbaycan dövlətinin milli maraqları, suverenliyi və ərazi-bütövlüyü ilə bağlı qarşısında duran məqsəd və hədəflərə doğru qətiyyətli addımlar atmasına mane ola bilməz və mane olmamalıdır.